การสอนคัดลายมือ

         การคัดลายมือเป็นค่านิยมของจีนโบราณ ซึ่งมีศาสนาพุทธ เต๋า และขงจื้อ มีอิทธิพลอยู่ในสังคมเอเชียมายาวนาน การจดบันทึกคำสอนของศาสนาพุทธจึงถูกเขียนด้วยมือ และจัดเก็บไว้อย่างดี น้อยคนที่จะได้มีโอกาสอ่านหรือนำมาใช้ได้ ซึ่งถ้าดูภาพยนตร์จีนกำลังภายในจะเห็นว่าคัมภีร์หรือตำราวิทยายุทธต่างๆ นั้น จะเขียนด้วยมือ จึงทำให้ต้องต่อสู้แย่งชิงกันมาก เพราะหายาก มีน้อย และการที่นิยมเขียนด้วยมือ จึงถือว่าการคัดลายมือเป็นคุณค่าที่ดีงาม และจะใช้สำหรับการเขียนในสิ่งที่มีคุณค่าอย่างมาก

         ขณะที่ในยุโรปนั้น ศาสนาคริสต์มีอิทธิพลมาก ซึ่งมีความเชื่อว่าการเผยแพร่คำสอนด้วยการพิมพ์ไบเบิล (Bible) จำนวนมาก แจกให้กับประชาชนเป็นบุญกุศลอย่างมาก การมีคัมภีร์ไบเบิลติดตัวเป็นคุณค่าของชาวคริสต์ สำหรับศาสนาอิสลามการท่องจำเป็นสิ่งที่มีคุณค่ามาก เพราะอยู่กับตัวตนได้ตลอดเวลา โดยเฉพาะการท่องคัมภีร์กุรอาน ซึ่งเป็นค่านิยมที่มีคุณค่าจนถึงปัจจุบัน

         การคัดลายมือจึงถือได้ว่า เป็นค่านิยมของคนเอเชียมายาวนาน และคนที่เขียนหนังสือได้ อ่านหนังสือออก จะเป็นคนที่มีโอกาสในการรับราชการและมีชีวิตที่ดี เป็นเจ้าคนนายคน จนมีการกล่าวกันว่า “ลูกผู้ชายลายมือนั้นคือยศ”

         แต่ต่อมาในระยะหลัง นี้ การสอนคัดลายมือลดความนิยมลงไปมาก ทั้งนี้เป็นไปตามวิวัฒนาการความคิดทางการศึกษา และเทคโนโลยีการเขียน การพิมพ์ และการประดิษฐ์ตัวอักษร จึงทำให้ความสำคัญของการคัดลายมือลดลงไป จึงเห็นการแสดงการเสียดสีค่านิยมการเขียนลายมือดังนี้

ลูกผู้ชาย ลายมือ นั้นคือยศ
เขียนสวยสด เขาเห็น ให้เป็นเสมียน
เขียนให้พอ อ่านได้ เป็นนายทะเบียน
เขียนแล้วอ่าน วิงเวียน เป็นนายคน

          ปรากฎการณ์ในสังคมที่เกิดขึ้น สนับสนุนการเสียดสีผู้ที่มีลายมือสวย หรือเขียนหนังสือสวย มักจะพบเห็นอยู่ในคนที่มีวิชาชีพชั้นสูงทั้งหลาย เช่น อาจารย์ในมหาวิทยาลัย แพทย์ วิศวกร นักกฎหมาย เป็นต้น บุคคลเหล่านั้นมักจะมีลายมือที่เขียนแล้วอ่านยาก หรือ มีลายมือไม่สวย และมีการขยายความต่ออีกว่า คนที่เขียนหนังสือตัวบรรจงก็เป็นแค่เสมียนเท่านั้นแหละ เพราะคนที่มีวิชาชีพชั้นสูงเป็นคนที่ทำงานใช้สมองมากกว่าใช้ฝีมือ ต้องเป็นคนที่มีสมองดี คิดเร็ว เลยต้องถ่ายทอดความคิดออกมาอย่างเร็วด้วยลายมือที่หวัดมากๆ จึงจะทันกับความคิดอันฉับไว จึงเกิดค่านิยมการเขียนหนังสือหวัด อ่านยากขึ้น

                                                         
         การหวนกลับไปให้ความสำคัญกับการเขียนลายมือ หรือคัดลายมือตัวบรรจงให้สวยงามจึงไม่เป็นสาระสำคัญอันดับต้นๆ ถึงแม้จะรู้ว่ายังมีความจำเป็นต้องใช้การเขียนตัวบรรจงด้วยมือในงานต่างๆ อีกมาก และจะหาคนที่มีความสามารถในการเขียนตัวหนังสือให้สวยงามด้วยมือนั้น ยิ่งหายากมากขึ้นทุกวันๆ แต่สังคมดูเหมือนจะแก้ไขด้วยการนำเทคโนโลยีการพิมพ์ และการเขียนมาใช้ประดิษฐ์ตัวอักษร แทนการเขียนด้วยมือ

         อย่างไรก็ดี การคัดลายมือยังเป็นสิ่งที่มีคุณค่าดีงาม และยังมีการเรียนการสอนให้คัดลายมือในประเทศสหรัฐอเมริกา อังกฤษ และในยุโรปอีกหลายประเทศ และการเขียนตัวหนังสือให้อ่านง่ายสวยงามสามารถเกิดขึ้นได้กับคนทุกอาชีพ และการเขียนหนังสือได้สวยงาม เป็นเสน่ห์อย่างหนึ่งที่สร้างความประทับใจให้กับผู้อ่าน ที่ได้อ่านลายมือในโอกาสสำคัญต่างๆ ที่ท่านต้องเขียนบรรยายความรู้สึกของท่านด้วยลายมือ กลับมาสอนคัดลายมือ และสร้างค่านิยมการเขียนหนังสือสวยกันดีกว่า

โดย รองศาสตราจารย์ ดร.กฤษมันต์ วัฒนาณรงค์
ที่มา : หนังสือพิมพ์ไทยรัฐออนไลน์ วันพุธที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ.2553
http://www.krumontree.com/